NASA, Jüpiter’in uydusunda devasa bir yanardağ keşfetti

NASA’nın Juno uzay aracı, Jüpiter’in volkanik uydusu Io’da devasa bir yeni volkan keşfetti. Bu keşif, NASA’nın iki farklı görevi arasında 25 yıldan fazla bir süre içinde çekilen görüntülerin karşılaştırılmasıyla yapıldı. Yeni volkanın görüntüleri NASA’nın Juno uzay aracı ve JunoCam’i tarafından bu yıl 3 Şubat’ta Io’nun yanından geçerken çekildi. Görüntüler Io’nun sadece Jüpiter’den yansıyan Güneş ışığıyla aydınlanan gece tarafında çekildi.

Io’da yeni bir volkan keşfedildi

Yeni volkan, Io’nun ekvatorunun güneyinde daha önce herhangi bir volkanik özelliğin bulunmadığı bir bölgede ortaya çıktı. Bu durum, 1997 yılında Galileo uzay aracının aynı bölgeden çektiği görüntülerle karşılaştırıldığında tespit edildi. Araştırmacılar, son 27 yıl içinde bu devasa volkanik yapının ortaya çıktığını belirtti. Bu bulgular, Io’nun ne kadar aktif bir volkanik yapıya sahip olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.

JunoCam’in görüntüleri, volkanın doğu tarafında kırmızı lekelerle kaplı bir alanın olduğuna işaret ediyor. Bilim insanları, bu kırmızı lekelerin uzaya fırlatılan kükürtün Io’nun yüzeyine geri inmesinden kaynaklandığını düşünüyor. Batı tarafında ise yaklaşık 100 kilometre uzunluğunda iki koyu lav akıntısı ve iki gri dairesel birikinti yer alıyor.

JunoCam, 2023 ve 2024 yıllarında Io’daki aktif volkanik oluşumlarla ilişkili dokuz farklı püskürmeyi ve yeni lav akıntıları gibi yüzey değişimlerini gözlemledi. Neredeyse Ay büyüklüğünde olan Io, Jüpiter ve diğer Galilei uyduları Europa ve Ganymede’nin arasında sıkışmış durumda. Bu durum, yerçekimsel kuvvetlerin birbirleriyle çekişmesi nedeniyle Io’nun iç yapısında sürtünme kaynaklı büyük bir ısı oluşturuyor. Bu nedenle de sürekli volkanik patlamalar Io’nun yüzeyini bombalıyor. Bu patlamaların, erimiş kükürt ve bileşenlerini dışarı fırlattığı düşünülüyor.

NASA, Juno görevini 2011 yılında fırlatmıştı. Uydu 2016’da Jüpiter sistemine ulaşmış ve esasında 2021 yılına ana görevini tamamlamıştı. Ancak NASA, 2025 yılına kadar devam edecek genişletilmiş bir görevi kullanıma aldı. Aksi bir karar olmazsa Juno, 2025’te görev dışı kalacak.